Ин маърака таҳти шиори “Ҳар яки мо – тавоно!” ҷараён гирифта, зимнан таъкид мегардад, ки ҳар як узви ҷомеаи Тоҷикистон барои субот, муттаҳидӣ ва инкишоф саҳми арзандаи худро гузошта метавонад. Ҳадаф аз роҳандозии он ташвиқи эҳтиром ба ҳуқуқ ва шаъну шарафи кӯдакон, занон ва мардони дорои маъюбият, коҳиши доғгузорӣ ва рафъи тасаввуроти ғалат дар бораи маъюбӣ, инчунин бунёди ҷомеаи фарогир бо имконот барои ҳамагон аст.
Маросими расмии оғози маъракаи мазкур 16-уми июл дар меҳмонхонаи “Ҳаят риҷенси”-и шаҳри Душанбе бо иштироки васеи намояндагони мақомоти давлатӣ, корпуси дипломатӣ, созмонҳои ҷамъиятиву байналмилалӣ ва шахсони дорои маъюбият баргузор шуд.
Дар чорабинии мазкур муовини якуми вазири тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон Саида Умарзода, ҳамоҳангсози доимии СММ Пратибҳа Меҳта, намояндаи ЮНИСЕФ дар Тоҷикистон Лучиано Калестини, ваколатдор оид ба ҳуқуқи кӯдак Раҷабмо Ҳабибуллозода, сафири Ҷопон дар Тоҷикистон Хаҷиме Китаока иштирок ва суханронӣ карданд. Пас аз маросими ифтитоҳ шахсони дорои маъюбият ҳунарнамоии ҷолибу диданӣ анҷом доданд.
Лозим ба ёдоварист, ки 22 марти соли 2018 аз ҷониби Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Конвенсия оид ба ҳуқуқи маъюбон ба имзо расонида шуд, ки ин барои дигаргуниҳои мусбат дар соҳаҳои қонунгузорӣ ва сиёсат заминаи мусоид фароҳам оварда, пешбурд ва ҳифзи ҳуқуқи шахсони дорои маъюбиятро таъмин мекунад. Ҳарчанд конвенсияи мазкур дар ибтидои соли ҷорӣ ба имзо расида бошад ҳам, вале қабл аз он чандин санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ қабул гардиданд, ки ба манфиати шахсони дорои маъюбият равона шудаанд.
Маҳз дар доираи ҳамин сиёсат бо Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 28 октябри соли 2016, таҳти рақами 455 “Барномаи миллии тавонбахшии маъюбон барои солҳои 2017-2020” қабул гардид. Вазорату идораҳо, кумитаҳо, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, муассисаву ташкилотҳо ҷиҳати таъмини иҷрои бандҳои дахлдори Нақшаи чорабиниҳои ин барнома муваззаф шудаанд.
Ваколатдор оид ба ҳуқуқи кӯдак дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Раҷабмо Ҳабибуллозода зимни суханронӣ иброз дошт, ки шахсони маъюбиятдошта аъзои комилҳуқуқи ҷомеаи мо мебошанд. Онҳо ба ҳаёти мукаммал ҳуқуқ доранд ва бояд шаъну эътиборашон таъмин гардида, ба ҳаёти ҷамъиятӣ фаъолона шомил шаванд. Зимнан ба таъмини шароити баробар барои кӯдакони маъюбиятдошта (дастгирии иҷтимоӣ, тавонбахшии онҳо, дахолати барвақтӣ ва пешгирии маъюбият) афзалият дода мешавад.
Вай афзуд, ки дар ин самт барномаву стратегияҳои зиёд татбиқ мегарданд. Дар раванди амалисозӣ, ҳифз ва пешбурдӣ ҳуқуқи кӯдакони маъюбиятдошта гузарондани маъракаҳои миллии иттилоотонӣ хеле муҳим аст. Баланд бардоштани маърифати шаҳрвандон дар бораи имконот ва эҳтиёҷоти чунин кӯдакон боиси дар шуури ҷомеа ташаккул ёфтани муносибати мусбат ва бартараф кардани монеаҳо мешавад.
Муовини якуми вазири тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ Саида Умарзода зикр кард, ки масъалаи таъмини ҳуқуқи шахсони дорои маъюбият, алалхусус, кӯдакон ба яке аз масъалаҳои ҳассос ва доғ дар ҷаҳони имрӯза табдил гаштааст: “Ин масъала дар Тоҷикистон зери таваҷҷуҳи доимии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон қарор дошта, дар ин раванд Ҳукумати мамлакат мутобиқи уҳдадориҳои дар доираи қарордодҳои байналмилалӣ қабулгардида, Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қонунгузории миллӣ беҳзистии шахсони дорои маъюбиятро таъмин намуда, тадбирҳои зиёдеро амалӣ карда истодааст”.
Намояндаи ЮНИСЕФ дар Тоҷикистон Лучиано Калестини оғози маъракаи миллӣ оид ба фарогирии масоили маъюбиятро қадами муҳим дар роҳи татбиқи ҳадафи бузург номида, афзуд: “Он барои тағйир додани муносибати нодуруст нисбат ба шахсони дорои маъюбият аз муҳити хонаводаҳо то сатҳи ҷомеа мусоидат мекунад. Ин маърака бояд пеши роҳи пинҳонкунии чунин кӯдаконро гирифта, ҷиҳати фарогирии онҳо ба ҳаёти ҷамъиятӣ кумак расонад. Имрӯз дар Тоҷикистон беш аз 25 ҳазор кӯдаки дорои маъюбият сабти ном шудаанд. Онҳо бояд ба ҳаёти ҷамъиятӣ ҳамроҳ карда шаванд. Ҷомеа дар ҳалли ин масъала бояд бетараф набошад”.
Ба гуфтаи сафири Ҷопон дар Тоҷикистон Ҳаҷиме Китаока, ин маъракаи беназир аст, ки метавонад таҳаммулпазирии мардум нисбат ба шахсони дорои маъюбиятро зиёд карда, омили аз байн бурдани доғгузории онҳо гардад. “Мо итминон ҳосил кардем, ки шахсони дорои маъюбият дар рушди кишвари худ мусоидат карда метавонанд. Онҳо низ шабеҳи мо ҳастанд,” - афзуд ӯ.
Дар ҷараёни ҳамоиш Аловуддин Абдуллоев, роҳбари Театри мусиқӣ-мазҳакавии ба номи Ато Муҳаммадҷонови шаҳри Бохтар ва Маҳмадулло Кабиров, ки ӯ низ ҳунарманди театри мазкур аст, дар шакли “Тед-ток” баромад карданд.
Аловуддин Абдуллоев пас аз ҳунарнамоӣ аз ҳозирин даъват ба амал овард, ки нисбат ба ҳаёти шахсони дорои маъюбият бетараф набошанд.
Дар идома гурӯҳи шахсони маъюбиятдошта ҳунарнамоӣ карда, сипас либосҳои нави тарроҳ Нигина Икромова ба намоиш гузошта шуд.
Бино ба маълумоти оморӣ, айни замон дар Тоҷикистон 146725 нафар одамони дорои маъюбият, аз ҷумла, 26025 кӯдакон ба қайд гирифта шудаанд.
Ба гуфтаи масъулин, ин маъракаи нахустини шашмоҳа дар доираи “Барномаи миллии тавонбахшии маъюбон барои солҳои 2017-2020” омода шудааст. Интизор меравад, ки аз рӯйи натиҷаҳои маъракаи оғозшуда ва марҳилаҳои минбаъдаи он чунин тағйирот падид меоянд:
- Дониши мардум оид ба маъюбият беҳтар гардида, тасаввуроти ғалат ислоҳ мешаванд;
- Дар зеҳни ҳамаи аъзои ҷомеа – кӯдакон, ҷавонон ва калонсолони бидуни маъюбият муносибати мусбат ба шахсони дорои маъюбият ташаккул меёбад;
- Ҷомеа мусоидат мекунад, ки боварии кӯдакони дорои маъюбият ба тавонмандии худ бештар гардида, онҳо бо фарогирии малакаҳои зарурӣ барои иштирок дар рушди худ имкон дошта бошанд;
- Муносибати манфӣ нисбат ба шахсони дорои маъюбият коҳиш меёбад ва монеаҳое бартараф карда мешаванд, ки ба саҳмгузории онҳо дар ҳаёти ҷомеа халал мерасонанд;
- Қобилияти волидайни кӯдакони дорои маъюбият инкишоф ёфта, онҳо метавонанд дар бораи нигоҳубини беҳтари фарзандони худ берун аз муассисаҳои интернатӣ тасмим бигиранд.
Дар ҳафтаю моҳҳои оянда матолиби гуногуни расонаӣ, аз ҷумла, барномаҳои телевизионӣ ва радиоӣ, филмҳои тасвирии кӯтоҳ ва ғайра, ки дар доираи ҳамин маърака таҳия шудаанд, ба доираи васеи мухотабон дар Тоҷикистон тавассути ВАО, инчунин зимни чорабиниҳо оид ба сафарбаркунии иҷтимоӣ пешниҳод карда мешаванд.
Руcский