Агар моҳи январи соли 2022 ба ҳисоби миёна нархи чаканаи пиёз дар Душанбе 2,5 сомониро ташкил медод, пас имсол 7,5 сомониро ташкил медиҳад. Коршиносон мегӯянд, нархро танҳо ҳосили нав поин оварда метавонад, ки то он замон ҳанӯз се моҳ аст.
Тибқи маълумоти Агентии омор, дар соли 2022 дар ҷумҳурӣ беш аз 672 ҳазор тонна пиёз ҷамъоварӣ шудааст, ки нисбат ба соли қаблӣ 6,6% камтар аст.
Нархи пиёз дар тобистон ва тирамоҳи соли 2022 боло рафт. Афзоиши нархҳо, ба гуфтаи коршиносон, ба чанд омил ва пеш аз ҳама, ба омилҳои табиӣ алоқаманд буд.
Моҳи августи соли 2022 Агентии содирот изҳор дошт, ки болоравии нарх ба содирот иртибот надорад, дар маҷмӯъ ин нишондиҳанда нисбат ба соли қаблӣ 18 ҳазор тонна кам шудааст.
"Содирот афзоиш наёфтааст. Сабаби аслии боло рафтани нархи пиёз номусоидии обу ҳаво аст", - гуфтанд дар он замон.
Моҳи майи соли 2022 боришоти шадид ба амал омад ва моҳи июн низ идома ёфт. Пиёзи барвақтӣ дер пухта расид, як кисми хосил нам шуд. Мутаносибан, пиёз кам ва нархҳо баланд шуданд.
Тибқи иттилои Вазорати кишоварзӣ, дар 6 моҳи аввали соли 2022 даромад аз фурӯши пиёз нисбат ба соли гузашта 36% афзоиш ёфтааст. Агар дар соли 2021 ин маблағ 4,7 миллион долларро ташкил карда бошад, пас дар соли 2022 аллакай ба 6,6 миллион доллар расид.
Ба гуфтаи Бахтиёр Қосимов, ки ба деҳқонӣ машғул аст, ҳоло талабот ба пиёз дар кишварҳое, ки маҳсулоти Тоҷикистонро ворид мекунанд - дар Қазоқистон ва Русия афзоиш ёфтааст. Дар бисёре аз кишварҳои ҷаҳон, ҳосили пиёз дар соли 2022 якбора коҳиш ёфт, масалан, дар натиҷаи хушксолӣ, дар Покистон, Аврупо ва Ховари Миёна кам пиёз ҷамъоварӣ гардид.
Дар натиҷа пиёз дар саросари ҷаҳон гарон шуд ва бархе аз кишварҳо ба хотири ба эътидол овардани нархи он содироти ин маҳсулотро манъ карданд.
Моҳи январи соли ҷорӣ Қазоқистон ва Ӯзбакистон содироти пиёзро муваққатан манъ карданд. Коршиносони лоиҳаи EastFruit пешгӯӣ мекунанд, ки нархи яклухти пиёз метавонад барои як кило ба як доллар бирасад.
Онҳо як қатор сабабҳои қимат шудани пиёзро нишон доданд. Ба ҷуз аз хушксолӣ дар Аврупо ва обхезӣ дар Покистон, низоъ дар Украина низ вуҷуд дорад, ки бузургтарин тавлидкунандаи пиёз дар Аврупо буд.
Сабаби дигар сармоҳои ғайримуқаррарӣ мебошанд. Онҳо ба захираҳои пиёзе, ки дар анборҳои Тоҷикистон нигоҳ дошта мешаванд, таъсир расонид ва қисме аз онро нобуд кард.
Аммо ба гуфтаи деҳқонон, сармо ба навдаҳои пиёзи тирамоҳ шинондашуда тақрибан таъсире надоштааст.
“Агар талафот бошад, кам аст, - мегӯяд Бахтиёр Қосимов, - ҳосили пиёз дар соли 2023 метавонад назар ба соли 2022 хеле зиёд бошад”.
Мутахассисон баъди нарм шудани хаво кишти пиёзро санҷида, муайян карданд, ки он зарари зиёд надидааст. Пиёзе, ки ба 10 см расидааст ва ба қадри кофӣ реша дорад, хуб ба назар мерасад.
"Кишт дар бисёр минтақаҳо тариқи кӯчат кардан гузаронида шуд, ки ин имкон медиҳад, ки нисбат ба усули кишти тухмӣ дар рӯи замин ҳосил ва фоидаи бештар ба даст оред. Албатта, ҳама чиз ба обу ҳаво, риояи технологияи парвариш, обёрӣ ва нуриҳо вобаста аст", - гуфт Бахтиёр Қосимов.
Руcский