Ҳафтаи қабл, 4-уми октябр Суди ноҳияи Шоҳмансури шаҳри Душанбе парвандаи Абдуллоҳ Ғурбатӣ, журналисти тоҷикро дар бинои боздоштгоҳи муваққатӣ ба таври пӯшида баррасӣ кард ва ӯро ба 7,5 соли зиндон маҳкум намуд.

Пайвандони Абдуллоҳ Ғурбатӣ, созмонҳои дифоъ аз ҳуқуқи журналистон ва рӯзноманигорони шинохтаи тоҷик ҳукми содирнамудаи судро “ноодилона ва сангин” унвон карданд.

Ҳафтаи гузашта, баррасии парвандаи рӯзноманигори дигари тоҷик Далери Имомалӣ низ оғоз шуд ва он ҳам дар бинои боздоштгоҳи муваққатӣ ва паси дарҳои баста ҷараён гирифт.

Дар робита ба шеваи муҳокимаи рӯзноманигорони боздоштшуда, “Азия-Плюс” аз ҳуқуқшиносон пурсид: ”Чаро парвандаҳои рӯзноманигорон паси дарҳои баста ва дар бинои боздоштгоҳ баррасӣ мешаванд, на дар бинои Суд ва ба таври боз?

Ватан Абдураҳмонов, вакили дифоъ:

Ватан Абдураҳмонов

Боздоштгоҳи муваққатӣ ё СИЗО ин муассисаи пӯшида ва дар тобеияти Вазорати адалия аст. Ман ҳайронам, ки дар кадом асос Вазорати адлия иҷозат медиҳад, ки дар ин муасисаи пӯшида суди сайёр баргузор шавад. Ин хилофи қонунгузорӣ аст. Азбаски ин муассиса пушида аст, баргузории ҳамаи намуди чорабинӣ, аз ҷумла суди сайёр мумкин нест.

Вале таҷриба нишон медиҳад, ки на танҳо парвандаи Абдуллоҳ Ғурбатӣ, балки дигар парвандаҳо ҳам дар СИЗО баррасӣ мешаванд. Ин дар ҳолест, ки ҳам дар Суди олӣ ва ҳам судҳои шаҳру навоҳӣ толори алоҳида барои баргузории суд ҳаст, ҳамааш холӣ аст ва метавонистанд парвандаро дар ҳамин толорҳо баррасӣ кунанд. Барои чӣ дар СИЗО мегузаронанд, ман низ ҳайронам. Ин ғайриқонунӣ аст.

Дар қонун зикр шудааст, ки суд  замоне пӯшида мегузарад, ки агар парванда ба манфиати давлату миллат таҳдид кунад. Дар дигар ҳолат бояд судҳо кушода ва дар толори судҳои шаҳру навоҳӣ баргузор шавад.

Ҳамчунин, эълон ҳукм бе огоҳ намудани наздикони боздоштшуда ҳам нақзи ҳуқуқҳои боздоштшуда ва дар маҷмӯъ, нақзи ҳуқуқи инсон аст.

Қонунгузорӣ мегӯяд, баррасии парвандаҳо ба истиснои чанд ҳолати алоҳида бояд ошкоро ва бо ширкати наздикону пайвандони боздоштшуда, инчунин рӯзноманигорон баргузор шавад. Вале мо дар таҷриба мебинем, ки баррасии оддитарин парвандаро дар судҳои пӯшида баргузор мекунанд ва ҳатто наздикони маҳкумшавандаро огоҳ ё хабар намекунанд. Ин ҳама нақзи ҳуқуқи инсон, ҳуқуқи башар ва ҳуқуқи боздоштшуда аст.

Шокирҷон Ҳакимов, доктори илмҳои ҳуқуқ:

Шокирҷон Ҳакимов

- Боиси таассуф аст, ки чанд соли охир паси дарҳои баста баргузор намудани мурофиаҳои судӣ ба воқеият табдил ёфтааст. Бидуни шак, дар чунин шароит оид ба баробарии имконияту фурсатҳои даъвогару судшаванда, адвокату прокурор ва дигар иштирокчиёни мурофиа, ба хусус риояи одоби касбӣ, шаффофияту ба таври ошкоро, объективӣ, хамаҷониба, холисона ва тартиби дигари таъмини кафолати шартҳои  баррасӣ намудани парвандаи ҷиноятӣ бо риояи усули эҳтимолияти бегуноҳӣ ва авлавиятҳои ҳуқуқу озодиҳои шаҳрванд ибрози андеша кардан хеле душвор аст.

Зеро ки таҳлилу баррасӣ асосноку ҷиддӣ мебуд агар бо дар назардошти вижагиҳои фаъолияти журналистӣ ва шахсияти айбдоршаванда мурофиаи парвандаро дар бинои суди ноҳия бо иштироки пайвандону фарзандон ва ҳамкасбону фаъолони ҷомеаи шаҳрвандӣ баргузор мекарданд. Аммо набудани иродаи сиёсӣ ва дигар омилу сабабҳои субъективӣ раванди ба таври ошкоро баррасӣ намудани ин қазияро халалдор кард.

Чунин муносибат аз он гувоҳӣ медиҳад, ки то ҳоли ҳозир дар Тоҷикистон адолати судӣ вуҷуд надорад. Ҳамчунин, моҳияти татбиқи усули таҷзияи ҳокимияти давлатӣ, кафолати таъмини баробарии шаҳрвандон новобаста аз мақоми иҷтимоию дигар арзишҳои инсонӣ, дар назди қонун ва суд таъмин нашудаанд.

То замоне ки меъёрҳои усулии Конститутсия, санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон ва Кодексҳои ҷиноятию мурофиавии ҷиноятӣ аз ҷониби мақомоти марбутаи ҳуқуқтатбиқкунанда бе чуну чаро мавриди амал қарор нагирад боэътибору соҳибэҳтиром шудани давлатдории миллии муосири тоҷик имконият надорад.

Ҳамзамон, бояд таъкид намуд, ки чунин беадолатиҳо ба фаъолияти журналистон ҷиҳати анҷоми рисолаташон таъсири манфӣ мерасонад.

Дар Telegram, Facebook, Instagram, OK ва ВК бо мо бимонед.