Имрӯз таърихшиноси маъруфи тоҷик Камолуддин Абдуллоев 75-сола шуд. Дар мусоҳибае бо “Азия-Плюс” ин олим андешаҳои худро дар бораи фаъолияти илмӣ, дастовардҳо ва нақшаҳои ояндааш баён намуд.
Таҳқиқу таълими таърихи Тоҷикистон
Таҳқиқу муаррифии таърихи Тоҷикистон ба яке аз вазифаҳои асосии Камолуддин Абдуллоев дар солҳои охир табдил ёфтааст. Ӯ мутмаин аст, ки танҳо таҳқиқоти илмӣ кофӣ нест, балки онҳоро ба таври фаҳмо ба омма расондан низ зарур аст.
“Ман кӯшиш мекунам, мақолаҳое нависам, ки на танҳо ба муҳаққиқон, балки ба мардум низ шавқовар бошанд. Ҳадафи ман – паҳн кардани донишҳои таърихӣ ва мубодила бо он чизест, ки дар тӯли солҳои корӣ андӯхтаам”, – мегӯяд ӯ.
Ба назари Абдуллоев, мақолаҳои академӣ, гарчанде аҳамияти калон дошта бошанд ҳам, аксар вақт ба хонандагони оддӣ намерасанд. Аз ин лиҳоз, осори ӯ маҳз барои бештар кардани дониши мардум равона шудаанд, на барои рушди касбӣ ё мансаб.
Китобҳо ва нашрияҳо
Ба наздикӣ дар Туркия китоби дуюми ӯ “Аз Синтсзян то Хуросон. Аз таърихи муҳоҷирати Осиёи Марказӣ дар асри XX” ба нашр расид. Ин таҳқиқоти муҳим ба муҳоҷирати аҳолии Осиёи Марказӣ дар давраи Шӯравӣ бахшида шудааст ва мавзӯи муҳоҷирати тоҷиконро аз замонҳои қадим то охири асри XX дар бар мегирад.
Китоб ҷанбаҳои муҳимтарини таърихи муҳоҷирони тоҷикро аз Синтсзян то Хуросон дар бар мегирад.
Яке дигар аз асарҳои муҳими ӯ китоби “Қиссаҳои пинҳони таърихи тоҷикон” мебошад, ки дар шаҳри Прага нашр шудааст. Дар ин китоб мақолаҳои муҳаққиқ ҷамъоварӣ шудаанд, ки баҳои мусбӣ гирифтаанд.
Китоб саҳифаҳои норавшани таърихи Тоҷикистонро рӯшан мекунад ва ба рӯйдодҳо ва шахсиятҳои калидӣ аз нигоҳи нав назар меандозад. Он аллакай дар байни хонандагон маъруф шуда, ҳамчун як манбаи таълимӣ истифода мегардад.
Абдуллоев умед дорад, ки ин китоб дар таълим ва таърих ва баҳодиҳӣ ба он таъсири калон мерасонад, зеро он ҷанбаҳои муҳими илм ва маорифро фаро мегирад.
Китобу мақолаҳои дар хориҷ нашршуда
Камолуддин Абдуллоев бо матолиби худ, ки дар хориҷи кишвар чоп шудаанд, ифтихор мекунад. Яке аз чунин лоиҳаҳо “Historical Dictionary of Tajikistan” (Феҳристи таърихии Тоҷикистон) мебошад, ки аз ҷониби як ношири байналмилалӣ дар ИМА ва Фаронса нашр шудааст.
Ин китоб маҷмӯи мақолаҳои мухтасар дар бораи рӯйдодҳо ва шахсиятҳои калидии таърихи Тоҷикистонро дар бар мегирад ва дар се ҷилд, аз соли 2002 то 2019, чоп шудааст. Китоб дар бузургтарин китобхонаҳои ҷаҳон ҳифз мешавад ва манбаи муҳим барои муҳаққиқони таърихи Тоҷикистон ба шумор меравад.
Ҳамчунин, Абдуллоев зикр мекунад, ки мақолаҳои зиёде бо забони англисӣ навиштааст, гарчанде ки дар солҳои охир бештар ба забонҳои тоҷикӣ ва русӣ тамаркуз кардааст. Бо вуҷуди ин, ӯ имкони баргаштан ба навиштани осор бо забони англисиро низ рад намекунад.
Таърихшинос инчунин таъкид мекунад, ки ба таҳқиқоти раванди сулҳи тоҷикон ва ҷанги шаҳрвандӣ машғул шудааст, зеро наметавонист нисбат ба рӯйдодҳои кишвар бетафовут бошад. Ӯ ин рӯйдодҳоро бо мардуми тоҷик аз сар гузаронд, ки дар таҳқиқоти илмии ӯ низ инъикос ёфтаанд.
Омӯзгорӣ дар ИМА
Омӯзгорӣ дар Иёлоти Муттаҳида як марҳилаи муҳим дар ҳаёти Камолуддин Абдуллоев буд.
Вай дар Донишгоҳи давлатии Огайо (Ohio State University) – яке аз бузургтарин донишгоҳҳои ИМА кор кард ва ҳамчунин дар чанд муассисаи дигари таълимӣ, аз ҷумла Донишгоҳи Йел дарс додааст.
Абдуллоев курсҳои таълимиро дар мавриди муносибатҳои байналмилалӣ ва таърих омӯзиш дода, робитаро бо донишҷӯёни худ нигоҳ медорад, ки аксарияти онҳо дар касби худ ба муваффақият ноил шудаанд. Ӯ мехоҳад нерӯи зеҳнӣ ва майли пешравии онҳоро таъкид кунад.
Ба ҷуз аз ин, ӯ таҷрибаи кӯтоҳмуддати омӯзиш дар Донишгоҳи Славянии Тоҷикистону Русияро низ дошт, аммо ин фаъолият бо сабабҳои номаълум қатъ гардид. Дар айни ҳол, олим бештар ба навиштани маводҳои нав ва таҳқиқоти илмӣ машғул аст.
Нақшаҳо барои оянда
Справка по теме
Камолуддин Наҷмуддинович Абдуллоев 21 феврали соли 1950 таваллуд шудааст. Зиёда аз 30 сол ӯ таърихи муосири Осиёи Марказӣ, хусусан Тоҷикистонро таҳқиқ карда, таълим медиҳад. Аз соли 1992 ӯ ҳамчун мушовир ва таҳлилгари мустақил дар созмонҳои ғайридавлатии байналмилалӣ ва муассисаҳои илмии марбут ба ҷомеаи шаҳрвандӣ, маориф ва ҳалли низоъҳои Осиёи Марказӣ фаъолият дорад. Аз соли 1994 иштирокчии фаъоли барномаҳои табодули илмии ИМА мебошад. Муаллиф ва ҳаммуаллифи 9 китоб бо забонҳои русӣ ва англисӣ ва зиёда аз 40 мақола мебошад.
Дар мусоҳибаи худ Абдуллоев гуфт, ки нақшаҳои оянда дорад, аммо намехоҳад онро пешакӣ ошкор кунад, зеро на ҳамеша метавон боварӣ дошт, ки онҳо амалӣ мешаванд.
Ба ҷои ин, ӯ изҳор намуд, ки фаъолияти худро дар роҳи паҳн кардани донишҳои таърихӣ идома хоҳад дод.
Гарчанде ки ӯ бо марказҳои илмии Тоҷикистон ҳамкорӣ намекунад, роҳи худро идома медиҳад. Ҳадафи асосии ӯ на шӯҳрат ё мансаб, балки такмили донишҳои таърихии мардум бо забони содда ва фаҳмо мебошад.
Ба ақидаи ӯ, таърих на танҳо як фанни муҳим барои тарбия, балки як мавзӯи ҷолиб барои омӯзиш низ мебошад.
Ҷашни зодрӯз бе маросими расмӣ
Вақте аз Камолуддин Абдуллоев пурсидем, ки ҷашни зодрӯзашро чӣ тавр мегузаронад, ӯ посух дод, ки маросими бошукӯҳро дӯст намедорад.
Аз соли 1995 ӯ ҳамчун муҳаққиқи мустақил кор мекунад, ки бо ягон муассисаи академӣ робитаи расмӣ надорад.
Айни замон ӯ дар Амрико дар меҳмонии писараш қарор дорад.
Абдуллоев изҳор намуд, ки ба кори худ идома хоҳад дод ва умедвор аст, ки заҳматҳояш барои наслҳои оянда муфид хоҳанд буд.
Дар Telegram, Facebook ва Instagram бо мо бимонед.
Руcский